Przedstawiamy development scenariuszowy, czyli ścieżkę prowadzącą od idei do scenariusza oraz podstawowe błędy, których należy wystrzegać się w urzeczywistnianiu projektu audiowizualnego. Dobry pomysł na ciekawą historię, to pierwszy krok do sukcesu. Ale nie ostatni. Złożony proces twórczy zawiera wiele pułapek, które mogą uniemożliwić powstanie interesującej produkcji.

Jak błysk idei przekształcić w ogień produkcji?

Development - etap 1: Historia

Dla kogo?

Pierwszym krokiem - tak podstawowym, że często pomijanym (co jest poważnym błędem) jest określenie, do jakich odbiorców będzie kierowana produkcja? To ustalenie pozwoli nam wyselekcjonować najlepszy pomysł i utrzymać nas na kursie do jego realizacji.

Jak?

Kolejnym etapem jest scharakteryzowanie gatunku. Ten przemawiać będzie do widzów, a ostateczna grupa odbiorców (ustalona m.in. z klucza wieku) będzie narzucać styl produkcji. Przykładowo: treść przeznaczona dla dzieci wyeliminuje horror, thriller, dramat. Może natomiast pojawić się intryga dająca składowe kryminału.

O czym?

Ostatnim krokiem określającym fundament produkcji jest temat. W jednym z odcinków pisaliśmy o przesłaniu. Właśnie ono określa, o czym będzie film, np. o mocy przyjaźni lub w przypadku produkcji reklamowej – o wpływie produktu na jakość życia.

2. Postacie

Bohater

Podstawowym błędem jest miałki, niewyrazisty protagonista. Kluczem do sukcesu jest opracowanie postaci, która będzie wyróżniać się spośród innych bohaterów i będzie lubiana. Istotne jest, by:

Przyciągnąć emocje

Nadrzędne są trzy elementy:

- identyfikacja – odnalezienie w postaci elementów z własnego charakteru lub doświadczeń życiowych

- zachwyt – nawet, kiedy mamy do czynienia z negatywnym charakterem, to fascynację wzbudza jego osobowość lub sposób działania

- tajemnica – wyczuć możemy, że bohater ma sekret, który przyciąga uwagę i daje poczucie wyjawienia z końcem opowieści.

Zachowaniem głównego bohatera powinien kierować swego rodzaju:

Napęd działania

Ważne jest określenie kilku elementów, które pozwolą scharakteryzować styl jego poczynań:

- cel – do czego zmierza?

- motywacja – jaka siła kieruje go do celu?

- konflikt – co lub kto staje na drodze do celu?

- upadek – dlaczego ponosi porażkę i jak się do niej odnosi?

Wszystkie zdarzenia, postępowanie protagonisty powinny podlegać jednemu czynnikowi, którym jest:

Zmiana

Przekształcenie może dotyczyć zarówno losu postaci, jak również jej środowiska. Metamorfoza bohatera, jego życia czy otoczenia oraz sposób postępowania naznacza:

Charakter

W celu nadania cech głównej postaci warto odpowiedzieć na kolejne kontrolne pytania:

- kim jest?

- czym wzbudza sympatię lub podziw?

- czym wywołuje strach lub niechęć?

- co ukrywa?

3. Fabuła

Kiedy stworzymy przemyślany rys postaci, kolejnym krokiem jest osadzenie jej w ciągu zdarzeń. Największym błędem jest niewłaściwe prowadzenie opowieści i zwrotów akcji. Pomocna w tym wypadku jest struktura scenariusza, której opanowanie pozwala przeprowadzić bohatera przez atrakcyjny dla widza bieg zdarzeń. Właściwej konstrukcji fabuły poświęciliśmy 5 odcinek cyklu o scenopisarstwie.

W tworzeniu historii pomocne są 3 elementy:

- szkic, który określi główne ramy fabuły

- treatment, czyli doprecyzowanie historii

- drabinka, czyli precyzyjne rozpisanie scen.

Treatment

Jest istotnym materiałem, gdyż używany jest do zdobycia finansowania. Najczęściej popełnianym błędem jest brak proporcji. Dokument powinien być: napisany w stylu zbieżnym z gatunkiem produkcji, zwięzły, opierać się na regule trzech aktów, wzbudzać emocje, przedstawiać postać, jej motywację i cel działania.

Drabinka

Jest ostatnim krokiem przed napisaniem scenariusza. Najczęściej popełnianym błędem jest popadanie w wątki poboczne, gubienie sedna historii. Drabinka powinna zawierać: lokację i porę dnia, wstęp, rozwinięcie i zakończenie.

Ogólnie - zasada jest prosta: od ogółu do szczegółu. Tworząc zręby historii, możemy ocenić atrakcyjność pomysłu. Pamiętając
o strukturze scenariusza, jesteśmy w stanie prowadzić historię według logicznego ciągu przyczynowo-skutkowego.

Przydatne narzędzia

Strada posiada funkcje zarządzania produkowaną treścią, jak choćby kreacja storyboardów, czyli tworzenie scenopisów w formie rysunków. Na tym etapie kreślenia scenariusza tego typu narzędzia bardzo ułatwiają pracę, synchronizując działania zespołu, ale też umożliwiając udział zleceniodawcy w procesie twórczym.

Również dla zamawiającego i zespołu warto przygotować:

- streszczenie – krótki opis zdarzeń

- logline, czyli jednozdaniowy opis historii.

To krótkie przedstawienie jest bardzo pomocne w ocenie fabuły. Jeśli nie uda nam się opisać historii w jednym zdaniu, to oznacza, że musimy ją przemyśleć, poprawić, dopracować lub znacząco przekształcić.

4. Scenariusz

Po scharakteryzowaniu historii, postaci i fabuły następuje czas na sporządzanie scenariusza. Największym błędem na tym etapie jest jego niewłaściwe formatowanie. O tej podstawie pisaliśmy w 1 odcinku cyklu poświęconego scenopisarstwu.

Ważne jest warsztatowe podejście do scenariusza. Najpierw stworzenie draftu, a później szlifowanie go do właściwego ostatecznego kształtu. Obserwowanie fabuły i analiza dialogów. Istotne jest trzymanie się wybranego gatunku i ocena dialogów: nie mogą być nazbyt literackie ani zbyt schematyczne. Kluczowa jest autentyczność. Po ocenie pierwszego draftu, jego poprawkach, powstaje draft numer dwa. To on jest wersją scenariusza, którą możemy zaprezentować zespołowi.

Współpraca

Na tym etapie możemy spokojnie rozpocząć pracę w pełnym zespole. Istotne jest dopracowanie wszystkich formalności oraz wypracowanie zasad. Liczy się wsparcie dla pracowników, szacunek, właściwy przepływ informacji, włączanie do pracy osób z innych pionów produkcji. Strada dostarcza w tym zakresie takich funkcji, jak: briefy, task manager wizualizujący postęp pracy, czy kolaudacja.