Montaż buduje film. Sceny powstają niezależnie od chronologii zdarzeń w produkcji. Ich nagranie warunkuje dostępność planu, pory roku i dnia, grafik aktorów. Dopiero montaż ustawia kolejność obrazów. Nie zawsze musi być ona zgodna z upływem filmowego czasu. Na początek zajmiemy się teorią. Przedstawiamy rodzaje technik montażowych.

1. Montaż ciągły

Ten typ nadaje filmowi chronologiczny bieg zdarzeń. Nie ma retrospektyw, bądź zdarzają się one incydentalnie, a czas płynie jak w realnym świecie: od przeszłości do przyszłości. Sceny z różnych etapów ekranowej historii mogą być nakręcane w różnym czasie,
ale montowane są z zachowanie ciągłości przedstawianych zdarzeń. Montaż ciągły ustawia historię w jej naturalnym biegu.

2. Montaż równoległy

Widz obserwuje alternatywne historie, biegnące obok siebie w jednym czasie, choć mogą toczyć się z różną dynamiką. Montaż może obejmować zarówno przeplatanie obu fabuł, a może też uciekać się do rozwiązania dosadnego: dzielić ekran na dwie części ukazujące równoległe zdarzenia. To drugie rozwiązanie stosowane jest w krótkich formach, np. klipach muzycznych lub reklamach. Film z dzielonym ekranem wprowadziłby chaos i zmęczył widzów, mieszając wątki.

3. Montaż miękki

Obrazy przechodzą jeden w drugi łagodnie, łącząc różnego rodzaju rozwiązania artystyczne: ujęcia filmowe, zdjęcia, animacje lub grafikę. Ten typ również stosowany jest w krótkich formach: czołówkach seriali lub klipach. Dobrym przykładem jest sposób zmontowania filmu do utworu „I Still Have Faith In You” zespołu ABBA.

4. Montaż twardy

Jest przeciwieństwem miękkiego. Sceny zmieniają się szybko, jedna w drugą przechodzą gwałtownie. To rozwiązanie stosuje się w filmach akcji, ukazujących np. walkę, pościgi samochodowe. Obrazom towarzyszy gwałtowny, dynamiczny dźwięk. Synchronizacja tonów i ujęć kamery potęguje u widza emocje.

5. Montaż wewnątrzujęciowy

Stosowany jest często w zapowiedziach filmów. Długie sceny składane są z krótkich ujęć, oddających nastrój filmu, tematykę, szczegóły historii, ale też scenografii lub krajobrazów. Obrazy mogą zmieniać się szybko, ale też przechodzić w kolejne za pomocą różnego rodzaju animacji.

6. Montaż zaskoczeń

Tutaj dynamika zmian ujęć jest duża. Ma na celu wzbudzić u widza poruszenie emocjonalne. Wybór scen dotyczy tych najgwałtowniejszych, najbrutalniejszych, zaskakujących lub nieprzewidywalnych. Przykładem może być trailer (uwaga: drastyczny!) „Halloween Kills”.

7. Montaż logiczny

Opiera się na swego rodzaju przekazie kierowanym do widza. Układ scen, ich powiązania mają za zadanie ukazanie przesłania filmu, opowiadanej historii. Dotyczyć to może wielkich epopei, filmów opartych na wydarzeniach historycznych – czyli znanych widzom opowieści, ale prezentowanych w ujęciu artystycznej ekranizacji.

8. Montaż skojarzeń

Sceny montowane są w taki sposób, żeby u widza wywołać powiązania obrazów z różnych etapów filmu. Dość złożony montaż, wymagający namysłu. Obrazy muszą być tak konstruowane i mieć na tyle silną wymowę, żeby były zapamiętywane i łączone ze sobą
w odbiorze podczas całego trwania filmu. Kadry na jego końcu przypominają sceny z początku produkcji.

9. Montaż zakładkowy

Koniec poprzedniej sceny powielany jest na początku kolejnej. Występuje wtedy swego rodzaju przedłużenie pewnych ujęć, mające na celu zwrócenie uwagi widza na pewne istotne aspekty sytuacji, ale też wyglądu bohatera, jego ubioru lub pomieszczenia, w którym znajduje się. Ten typ montażu wymaga precyzji w wyborze znaczących ujęć.

10. Montaż sceny ze spojrzenia

W tym rodzaju montażu ukazywany jest bohater, obserwujący jakieś wydarzenie. Przeciągłe ujęcie twarzy, oczu, wzbudza u widza oczekiwanie, że również zobaczy widziane zdarzenie lub widok. Rozwiązane często stosowane jest w zakończeniach filmu, kiedy protagonista spogląda w dal i kamera ukazuje postrzegany przez niego krajobraz. Dobrym przykładem tego typu montażu jest scena
z filmu „Call Me by Your Name”, kiedy po ujęciu obserwatorów dyskoteki pojawia się widziany przez nich obraz parkietu i tańczących
na nim ludzi.

Znajomość technik montażowych jest podstawową wiedzą teoretyczną. Każdy gatunek filmu i jego charakter (klip, reklama, dokument itd.) będą wymagać od montażysty innych rozwiązań, podtrzymujących przekaz opowieści i budujących jej klimat.

Projektując funkcje Strady staramy się rozwijać narzędzia do zarządzania pracą poprzez zdalną prezentację materiałów i wymianę opinii w zespole. Próbki montażu mogą być idealnie prezentowane za pośrednictwem naszego narzędzia CRM, poddawane ocenie, co sprzyja tworzeniu dobrych produkcji audiowizualnych.