Ogniskowa – czym jest i jaka jest jej rola? Poniżej wyjaśniamy powiązanie tej zmiennej z kątem widzenia i perspektywą. Doświadczeni fotografowie nie będą mieli problemu z ustawieniem parametru, ale początkujący mogą mylnie interpretować rolę ogniskowej.

Ogniskowa – czym jest?

Ogniskowa jest odległością między ogniskiem i punktem głównym układu optycznego. Ogniskiem jest punkt, w którym przecinają się promienie świetlne – początkowo równoległe do osi optycznej – po przejściu przez układ optyczny. W przypadku skupienia promieni mówimy o ognisku rzeczywistym. Kiedy dochodzi do rozproszenia promieni przez układ optyczny, mamy do czynienia z ogniskiem pozornym.

Punktem głównym jest punkt, względem którego wyznaczana jest odległość ogniskowa. Soczewki bardzo grube i złożone posiadają dwa punkty główne.  

W fotografii ogniskowa decyduje o kącie widzenia obiektywu.

Skupmy się na tym, jak parametr sprawdza się w przypadku jednej z najważniejszych dla twórców wizualnych kwestii, jaką jest:

Perspektywa

Tak naprawdę ogniskowa zmienia kadr, ale nie wpływa na perspektywę. W aparatach zmiennoogniskowych możemy przybliżyć lub oddalić fotografowany obiekt, co zmieni zakres przedstawienia danej scenerii. Można powiedzieć, że ogniskowa określa wycinek utrwalanego świata. Zastępstwem ustalania zakresu obrazu jest oczywiście samo kadrowanie lub przybliżenie obiektu przy użyciu obiektywu szerokokątnego albo zoomu cyfrowego.

W fotografii używane są również:

Obiektywy stałoogniskowe

Największym ich atutem jest wysoka jakość zdjęć wykonywanych z bliskiej odległości. Wypadają one znakomicie nawet przy słabym oświetleniu. Głównym ich przeznaczeniem jest fotografia portretowa. Zazwyczaj w tym przypadku wyboru dokonuje się między dwoma wartościami ogniskowej: 35 lub 50 mm. Węższy kąt widzenia umożliwia wykonanie dobrych, atrakcyjnych zdjęć z bliższej odległości.

Trzeba jednak mieć świadomość, że obiektyw stałoogniskowy wpływa na zmianę perspektywy na zdjęciach. Wynika to z faktu, że chcąc przybliżyć obiekt musimy do niego zbliżyć się fizycznie, co wpływa na jego odwzorowanie i zmianę skrótów widokowych.

Na końcu artykułu powrócimy do kwestii portretów – wykonywanych zarówno obiektywami stało- jak i zmiennoogniskowymi.

Teraz warto wspomnieć, że w przypadku obiektywów stałoogniskowych niezmiernie istotną kwestią jest:

Autofocus

Fotografia z bliskiej odległości wymaga wysokiej ostrości. Możliwość automatycznego jej ustawienia jest kluczową cechą obiektywu, gdyż wpływa na jakość wykonywanych zdjęć. Przy niewielkich głębiach ostrości każda pomyłka, niedociągnięcie może zniweczyć starania o jakościowe zdjęcie. Zatem: wybór obiektywu ze stałoogniskową powinien być połączony z przetestowaniem i dobrą oceną możliwości autofocusa.

Powracając do portretów:

Ogniskowa w portretowaniu

Wspominaliśmy, że obiektywy stałoogniskowe idealnie nadają się do wykonywania portretów ze względu na dobrą jakość zdjęć wykonywanych z bliskiej odległości. W różnych sytuacjach życiowych może być jednak przydatne uchwycenie postaci w zmiennym kadrze i odmiennych odległościach.

Podstawową ogniskową są dwa parametry: 35 i 50 mm. To te same z wyborów dla obiektywów stałoogniskowych. Do ujęć plenerowych, ukazujących całą postać warto wybierać ogniskową 85 lub 135 mm.

Istotnym problemem może być zniekształcanie proporcji twarzy. Przy małej ogniskowej np. nos lub okulary portretowanej osoby mogą być nienaturalnie wydobyte i przybliżone względem pozostałych części głowy, np. uszu. Dlatego warto przed głównym działaniem wykonać szereg testowych zdjęć i zapisać, jaki parametr najkorzystniej ukazuje uwiecznianą postać.

Na koniec warto jeszcze zwrócić uwagę na jedną kwestię:

Ogniskowa w plenerze i studiu

W przypadku fotografii plenerowej oraz w obszernych pomieszczeniach sprawdza się ogniskowa o większej wartości, np. 105 lub 135 mm. W studiach mniejszych półprofesjonalnych lub amatorskich niższy parametr będzie lepiej dobranym do warunków i przyczyni się
do bardziej naturalnego odwzorowania fotografowanego obiektu.

Trzeba mieć na uwadze, że krótkie teleobiektywy mogą nienaturalnie wydobywać postać lub obiekt z drugiego planu, rozmywać tło i zniekształcać perspektywę.

Reasumując: wybór sprzętu, jego zdolności technicznych i parametrycznych musi być poprzedzony analizą naszych potrzeb oraz oczekiwań klientów – zleceniodawców. Wiele sklepów oferuje możliwość wypożyczenia aparatów fotograficznych, obiektywów i innych urządzeń celem przetestowania. Warto przygotować listę zadań próbnych oraz sporządzić notatki z testów, by właściwym zakupem pokryć maksymalnie szeroki wachlarz naszych przyszłych możliwości operacyjnych.